Istorija - Drugi srpski ustanak (1815.)

●Drugi srpski ustanak (1815.)●

U godini poraza Prvog srpskog ustanka desio se poraz Napoleona u Bici kod Lajpciga 1813. godine. Jedna od posljedica ovog poraza je i činjenica da je Rusija od Francuske preuzela vodeću ulogu u evropskoj politici. Za beogradskog vezira Porta je postavila Sulejman-pašu Skopljaka, koji je zaveo svoj lični režim terora i pljačke.

Kao uvod u ustanak dogodila se buna 1814. godine u Zapadnoj Srbiji, sa Hadži-Prodanom Gligorijevićem na čelu. Buna je počela kod manastira u selu Trnavi i zahvatila je Požešku, Kragujevačku i Jagodinsku. Hadži-Prodanova buna nije bila organizovana, pa su je Osmanlije brzo ugušile. Hadži-Prodan pobjegao je u Austriju, a Turci su ubili 300 ljudi. Buna je ubrzala pripreme za Drugi srpski ustanak.

Tursko nasilje nije prolazilo i „tako se sve ponovilo; još jednom suse Srbi latili oružja.“ Narodni prvaci i Miloš Obrnović počeli su se dogovarati o novom ustanku. Na Cvijeti 23. aprila 1815. godine, na zboru kod crkve u Takovu, donijeta je odluka o dizanju ustanka, a Miloš Obrenović, poslije izvjesnog oklevanja, izabran je za vođu. Kada je došao u svoje selo Crnuće na planini Rudnik, obratio se svojim momcima: „Evo mene, i sad evo rata Turcima.“

Porta je na Srbiju uputila dvije vojske. Jedna vojska se kretala iz pravca Niša sa Marašli Ali-pašom na čelu, a druga iz Bosne, predvođena bosanskim vezirom Huršid-pašom. U toku 1815. godine  došlo je do većih borbi na Ljubiću, Paležu (danas Obrenovac) i na Dublju, u kojima su ustanici odnijeli pobjede. Plašeći se sukoba sa Rusijom, Porta je naredila pašama da pregovaraju sa ustanicima.

Miloš Obrenović je veoma obazrivo pristupio ovim pregovorima i ubrzo uvidio da mu je lakše postići sporazum sa popustljivijim Marašli Ali-pašom. Tako su se beogradski vezir Marašli Ali-paša i knez Miloš Obrenović usmenim sporazumom nagodili da Srbi sami skupljaju porez. Uz turskog sudiju sjedio je jedan knez i sudio bi Srbima. U Beogradu je osnovana Narodna kancelarija kao najviša vlast u pašaluku. Narodna kancelarija se sastojala od po jednog kneza biranog iz dvanaest nahija. Ovim je završen Drugi srpski ustanak, ali ne i Srpska revolucija. Knez Miloš je nastavio rad na dobijanju pismenih garancija o datim povlasticama.